Oriflame-ге сапарыңыз қалай басталды? Сіз халықаралық компанияда жұмыс істегіңіз келді ме?
Мен шведтік компанияда жұмыс істегім келетінін білдім. Мен 90-шы жылдары Стокгольмде күтуші болып жұмыс істеген кезімде, Швецияға және осы елдің мәдениетіне ғашық болдым. Мен үшін, посткеңестік кеңістіктегі адам үшін, бұл жаңа, ерекше тәжірибе болды. Шведтердің қалай өмір сүргенін көргенде, олардың мейірімді, күлімсіреген, қамқор, бір-біріне деген құрметіне қарап, мен де осындайды қалайтынымды түсіндім. Бұл бір көргендегі махаббат болды. Мен Швецияға қоныс аудармасам, онда мен шведтік мәдениеті мен құндылықтары бар компанияда жұмыс істейтін боламын деп шештім. Бір күні мен газеттен Oriflame-де сату жөніндегі менеджер бос орын бар екенін хабарлауды көрдім. Мені алды, бірнеше айдан кейін мен Oriflame Эстонияның бас директоры болдым.
Көптеген халықаралық ұйымдардағыдай Ресейлік компанияларда да әйелдер жоғары лауазымдарда сирек кездеседі. Сіз не ойлайсыз, бұған не себеп және әйелдің кәсіпкер ретінде қабылдануына әсер ететін гендерлік стереотиптер бар ма?
Менің ойымша, әйелдердің ерлер сияқты үлкен халықаралық компанияда табысты мансабын құруға мүмкіндігі бар. Бизнесте ең маңыздысы сату көлемі мен пайданың артуы, мұнда бәрі бірінші кезекте сенің кәсіби қасиеттерің, сен қандай нәтижелерге қол жеткізесің. Әйел мансабы тек қана екі есе жүктемемен беріледі. Өйткені, отбасы, балаларына қамқорлық — бұл да көп күш-қуат пен жігерді талап ететін еңбек.
Oriflame-ге жұмыс істеу кезінде сіз көп көшіп кеттіңіз. Әр жолы жаңа команданың сенімін иелену, жаңа мәдениетті меңгеру қиын ба?
Ең маңыздысы – жұмыс істеуге келген елдің мәдениетін түсіну және құрметтеу. Менің ойымша, команда жаңа бастыққа бейімделуі тиіс емес, керісінше бастық неге адамдар осылай ойлайтынын, неге өзін-өзі осылай ұстайтынын түсінуі тиіс. Жаңа адамдармен қарым-қатынас орнату үшін жай ғана сөйлесу керек. Мұнда, Мәскеуде үлкен кеңсе болды, қызметкерлер көп, Мен күн сайын бір адамға келіп: "Сенің атың кім?, Сен немен айналысасың?" деп сұраймын. Күн сайын-жаңа танысу. Бір қабатты аралап шығамын, бұл қабат біткен соң келесіге барамын, және осылай бола береді. Ал басқаша қалай болуы керек? Адамдармен сөйлесу керек және бірінші қадамды мен істеу керекпін.
Ресейде және әлемде тікелей сату болашағы қандай?
Әлем өте тез өзгереді, егер бәрі бұрын және қазір қалай болғанын салыстырсақ, үлкен айырмашылықты көруге болады. Дегенмен, тікелей сатудың негізгі артықшылығына байланысты ұсынымдар болып отыр. Қазір, тіпті, адамдар сүтті де таныс адамдардың пікіріне немесе өз тәжірибесіне сүйене отырып сатып алады. Мен Мәскеуге көшіп келдім, шаштараз да, маникюр шеберлерін де білмеймін, не істеймін? Мен әріптестерімнен қайда баратынын сұрадым. Ал Oriflame-де барлық бизнес жеке ұсынымдарға құрылған. Тіпті біз өзіміз, қызметкерлер, косметиканы пайдаланамыз және оны таныстарыңызға кеңес береміз. Мен барлық көршілеріме, барлық таныстарыма сүйікті өнімдер туралы айтамын. Немесе мысалы, кездейсоқ кездеспеген адамды кездестіремін, ал ол былай дейді: "О, Катрин, сен сондай күшті көрініп тұрсың!". Мен оған NovAge туралы айтамын. Біздің екінші артықшылығымыз – қосымша табыс. Қазір адамдар әр түрлі жұмыстарды жиі атқарады. Мысалы, күндіз адам кеңседе жұмыс істейді, ал кешке таксист. Ал Oriflame-де кез келген адам өнімді ұсына отырып, ақша таба алады.
Бірақ қазір нарықта бәсекелестік өте өсті. Онлайн кез келген нәрселерді сататын және бүкіл әлем бойынша тапсырыстарды жеткізетін брендтер көп. Бұл нарықтағы Oriflame жағдайына теріс әсер етеді деп ойлайсыз ба?
Бәсекелестік шынымен өсіп келеді, бірақ біз үшін бұл проблема емес. Біріншіден, Oriflame – швед компаниясы. Бұл сапа белгісі. Сонымен қатар, біздің компания-тері күтімінде сарапшы. Сәндік косметика бізде тамаша, себебі Швеция – алдыңғы қатарлы ел және бүкіл әлемде танымал болатын трендтер жасайды. Қазір шведтердің киіп жүретіндерін жарты жылдан кейін барлық жерге тарайды. Сондықтан Oriflame косметикасы әрқашан сәнді және тамаша өнімдер. Мен қазіргі заманғы әлемде жоғалып кетеміз деп ойламаймын. Біз қазірдің өзінде Ресейде танымалмыз, біз тек брендтің беделін арттыруға тиіспіз.
Сен адамдармен көп сөйлесесің, оларға өз күшіңді жұмсайсың. Сізде эмоционалдық күю бар ма? Сіз оны қалай басқарасыз?
Әрине, бұл болады. Мен көп күш жұмсаймын – менің жұмысым осындай. Бірақ белсенділік-бұл менің табиғи жағдайым. Кейде мен шаршаймын, менің энергияны алатын жерім болмай қалады, сонда мен өзіме: "мұны тағы да істеу керек және ұйықтауға бару керек" деп айтамын. Мен барлығына күш жұмсай алмайтынымды түсінемін, сондықтан саналы көзқарасты таңдаймын. Мысалы, теледидарды мүлдем көрмеймін, себебі бұл мағынасыз уақыт деп санаймын. Сериалдар, әрине, кейде қараймын, бірақ миды жүктемейтін жеңіл, ойын-сауық. Ал, Стив Джобстың мысалы бойынша артық шешім қабылдамауға тырысамын. Міне, ол таңертең уақыт пен күш жұмсамау үшін тек водолазкалар киді. Әрине, мен әйелмін, менің үлкен гардеробым бар. Бірақ спортқа қатысты, мысалы, мен жаттығулармен үш қосымшаны жүктедім: дүйсенбі күні жиырма минут бір кешенімді жасаймын, сейсенбі күні екінші, сәрсенбі күні үшінші. Маған ұзақ ойланудың, таңдаудың қажеті жоқ — мен жай ғана аламын және жасаймын.
Көптеген табысты адамдар таңертеңгі рәсімдердің маңыздылығы туралы айтады. Сізде де өз рәсіміңіз бар ма?
Ия, мен осы адамдардың қатарынанмын. Мен 5:15-те оянамын, су, кофе ішіп, спортпен айналысамын. Сағат 7:30-да жұмысқа барамын. Мен сағат 8-де кеңсеге келемін. Бұл уақытта өте жақсы: тып-тыныш. Барлығы келгенге дейін мен көп нәрсені жасай аламын. Сонымен қатар, мен кеңседе қандай атмосфера бар екенін түсінемін: Мен адамдардың қандай көңіл-күйде келгенін, риза немесе риза емес екенін байқаймын. Мен ерте тұрғандықтан, кешкі сегізде өнімді жұмыс жасау қиынырақ. Жалпы, төрттен кейін көп күш жұмсауды талап етпейтін істер жасауға тырысамын, ал кеш кездесулерді таңертең өткізуге тырысамын.
Сізде өзіңіздің жеке өміріңізге, отбасыңыз үшін уақыт қалады ма?
Мен қиындығына қарамастан, баланс табуға тырысамын. Бірақ мен демалыста болғанда, тынығамын. Менің балаларым түске дейін ұйықтаған кезде, ерте тұрғандықтан, істейтін жұмыс табылмай қалады. Сол уақытта мен жұмыс бойынша бір нәрсе істей аламын. Бірақ, көбінесе, тынығып, кітап оқимын.
Айтпақшы, оқу туралы. Пайдалы және қызықты болған кез келген кітапты ұсына аласың ба?
Жақында мен екі тамаша кітап оқыдым: The Female Brain және The Male Brain (орыс тілінде «Что творится в голове у мужчины» деп аталған – редактор ескртпесі), оларды Лиэнн Бризендайн жазған. Менің ойымша, бұл кітапты оқып шығу керек, содан кейін бір-бірімізді жақсы түсінеміз. Жалпы, көптеген кітаптарды оқуға уақытым жоқ, сондықтан мәтінді және аудио форматтардағы көркем әдебиеттердің қысқаша аудармасын таба алатын қосымшаны жүктеп алдым. Таңертең макияж жасаған кезде мен осы қысқа дыбыстарды тыңдаймын.
Ата-ананың тәжірибесі көшбасшылық дағдыларды дамытуға көмектеседі деп ойлайсыз ба?
Әрине. Менің күйеуім – әзірбайжандық. Біз әртүрлі мәдениеттерденміз, сондықтан мен кез келген елде оңай бейімделемін. Ана болу мен отбасылық өмір тәжірибесі көп нәрсені түсінуге көмектеседі. Мұнда балалармен әңгімелесу барысында мен мұндай жүйені енгіздім: «жоқ» деген сөзді ешқашан айтпау. Өйткені балалар бұл сөзді жиі естиді. Жаяу серуенге барсам болады ма? Жоқ. Жарты сағат кешігіп келе аламын ба? Жоқ. Ал, неге? Нақты ешқандай себеп жоқ. Тек ата-аналар балаларын шектеу керек деп санайды, мен бұған келіспеймін. Мен қатаң бақылаудың жақтаушысы емеспін.
Ал жұмыста ше?
Шынымды айтсам, жұмысымда да мен артық бақылауды ұнатпаймын. Мен әрбір адам өз жұмысын орындайтын жүйені құрғым келеді, келісімдерді жасайды және мерзімін сақтайды. Мен адамдарға сенуге тырысамын, бірақ егер бір нәрсенің дұрыс емес екенін көріп отырсам, онда, әрине, араласамын.
Бір кездері жұмысқа бармай-ақ, бәрін тастағың келетін кездер болған ба?
Бірінші немесе екінші жұмысымда болды. Мен сол кездегідей өмір сүргім келмейтінімді түсіндім. Адам өз өміріндегі бірнәрсені өзгерту туралы шешім қабылдауы әр адамның өмірінде болған шығар, бәлкім. Сіз өз орныңызда емес деген сезім пайда болады, немесе сені барлығы шаршатқанын түсінесің. Шын мәнінде, бұл дамуды қажет ететін серпін. Өкінішке орай, көптеген адамдар бұл мүмкіндікті пайдаланбайды, олар пассивті болып қалады, ештеңе жасамайды.
Мүмкін, бұл адамдар бір нәрсені өзгертуден қорқады.
Ал қорқудың мәні қандай? Адам батып қалған батпақ әлдеқайда қорқынышты.
Мен көп уақыт бұрын өзіме уәде бергенмін – қуанышпен жүретін осындай жұмысты табамын, ал барғым келмейді деп түсінген күні жұмыстан шығамын, деп. 22 жылда бірде-бір рет Oriflame-де менде ондай болған жоқ. Иә, кейде шаршаймын, бірақ сонда мен демалуға үзіліс аламын. Өзіңізді, денеңізді тыңдау керек.
Біздің қоғамда өзін-өзі тыңдау маңызды емес. Керісінше, біз басқалардың айтқандарын басшылыққа аламыз, әдеттегідей әрекет етеміз немесе бізден күткендей. Өзіңізді тыңдауға қалай келдіңіз?
Бір нәрсеге қол жеткізгісі келетін кез келген адам күн сайын өзінің өзін-өзі дамыту үшін бірдеңе жасайды және қандай да бір кезеңде өз құндылықтарымызды сақтау, өз сезімдеріне назар аудару қажет идеясына келеді. Өз-өзіне деген сенімділікті дамыту маңызды, ал ол үшін мақсат қойып, оларға қол жеткізу қажет. Өзіңізге әрдайым қарсы тұру керек, мысалы, бір кездері жүзуді үйренуді шештім. Жаттықтырушыны тауып, аптасына үш рет таңертең бассейнге бара бастадым. Енді мен жақсы жүземін. Мен мұны істей алмадым, содан кейін алдым және үйрендім. Бұл сенімділік қосады! Егер сен сахнада өнер көрсете алмайсың ба? Адамдар алдында кез келген мүмкіндікті қолдан. Көптеген адам бір нәрсені істей алмаса, сол нәрседен барынша сақтануға тырысады. Бұл өзін-өзі бағалау, өзіне сенімділік арттырады ма? Жоқ, әрине.
Ал қазір сен өзіңе қандай да бір үйренетін нәрсе ойлап таптың ба?
Қазіргі менің айналысатын нәрсем – жаңа лауазымым. Бұл жерге үйренуім керек. Сәл уақыттан соң, менің барлығына үйреніп аламын, егер маған сәл-сәл іш пыстырарлық болса, онда мен өзіме қандай да бір жаңа айналысатын іс тауып аламын.
